Yazdır
Kategori: Ümmet Meclisi

anayasaMadde 106: Vilayet Meclisi üyeleri, ilgili vilayetin ahalisinden doğrudan seçim yoluyla seçilirler. Vilayet Meclislerinin üye sayısı devletin her vilayetindeki nüfus yüzdesine göre sınırlandırılır. Ümmet Meclisi üyeleri ise Vilayet Meclislerinden doğrudan seçim yoluyla seçilirler.Ümmet Meclisinin başlangıç ve bitiş müddeti, Vilayet Meclislerinin başlangıç ve bitiş müddeti ile aynı olur.

Ümmet Meclisi üyeleri seçim ile seçilir, tayin ile atanmaz. Bu, onların görüşte insanların vekilleri olmalarından dolayıdır. Vekili ise ancak müvekkili seçer. Müvekkile mutlak olarak vekil dayatılamaz. Çünkü Ümmet Meclisi üyeleri, fertler ve topluluklar olarak insanların görüşte temsilcisidirler. Geniş bir bölgede ve birebir tanınmayan büyük bir toplulukta temsilci, ancak insanların kendisini temsilci olarak seçmesi ile bilinir. Bunun içindir ki Resul [Aleyhi’s Salâtu ve’s Selam] görüşte kendilerine başvurduğu kimseleri, kudretlerine, kifayetleri ve şahsiyetlerine göre seçmemiş, bilakis onları “nakipler”, topluluklarının temsilcileri olmaları esası üzerine seçmiştir. Nitekim İkinci Akabe Biati’nde nakipleri seçme işini (kendisine) biat veren Müslümanlara bırakmış ve onlara şöyle demiştir: … Bana aranızdan, kavimlerinin üzerinde (temsilci) olacak on iki (12) nakip çıkarınız.İbn-u Hişâm, Sîret’te Ka’b İbn-u Mâlik kanalıyla zikretti.” Buna göre, Ümmet Meclisi üyelerinin görüş hususunda vekiller olmaları, Ümmet Meclisinin gereğince bulunduğu illetin, görüşte ve muhasebede fertlerin ve toplulukların temsili olması ve genel seçimler olmadıkça tanınmayan insanlar hakkında bu illetin tahakkuk etmemesi bakımından, tüm bunlar bakımından, Ümmet Meclisi üyelerinin seçim ile seçilmeleri ve tayin ile atanmamaları istinbat edilir.

Ümmet Meclisi Seçimlerinin Keyfiyeti

1. 56. madde uyarınca şu iki maksatla ehlini temsil edecek bir Vilayet Meclisi seçilir: Birincisi: Vilayet ehli için huzurlu ve güvenli bir yaşam sağlayacak ve ihtiyaçlarının giderilmesini ve hizmetlerinin karşılanmasını kolaylaştıracak şekilde işini yapmasında valiye yardımcı olması maksadıyla vali için vilayetin vakıası ve ihtiyaçları konusunda gerekli bilgileri sunmaktır. İkincisi: Vilayet Meclisinin “çoğunlukla” validen şikayetçi olması, valinin azlini gerektirmesi bakımından valinin yönetiminden razı veya şikayetçi olduklarını açığa vurmaktır. Yani Vilayet Meclisinin vakıası; vilayetin vakıasını kavratmak ve kendisinden razı veya şikayetçi olunduğunu açığa vurmak suretiyle valiye yardımcı olmaya yönelik idarî bir vakıadır. Tüm bunlar onu, işini ihsan (mükemmellik) ile yapmaya sevk eder. Ancak bu meclis, ileride beyan edilen Ümmet Meclisi gibi başka salahiyetlere sahip değildir.

2. 105. madde uyarınca ve yukarıdaki beyana göre bir Ümmet [Şûra ve Muhasebe] Meclisi oluşturulur. Bu meclis, ileride beyan edilen mevzusunda ifade edilmiş salahiyetlere sahip ümmetin seçilmiş temsilcisi olur.

3. Bu da hem Vilayet Meclisleri üyelerinin seçilmesi için bir seçim hem de Ümmet Meclisi üyelerinin seçilmesi için bir seçim olacağı anlamına gelmektedir.

4. Seçim işlemini kolaylaştırmak ve raiyyeyi seçimlerin tekrarı ile meşgul etmemek için evvela Vilayet Meclisleri seçilir sonra Vilayet Meclislerinde kazananlar toplanıp kendi aralarından Ümmet Meclisi üyelerini seçerler yani Vilayet Meclisleri doğrudan bir seçim ile ümmet tarafından seçilir, Ümmet Meclisi de Vilayet Meclisleri tarafından seçilir. Bu ise Ümmet Meclisi müddetinin başlangıç ve bitişinin, Vilayet Meclislerinin başlangıç ve bitişi ile aynı anda olacağı anlamına gelmektedir.

5. Vilayet Meclislerinden Ümmet Meclisine üye olarak seçilen kimsenin yerini, kendi vilayetinin meclis seçimlerinde kaybeden adaylardan en çok oy sahibi olan kimse alır. En çok oyu eşit sayıda alan birden fazla olursa aralarında kura çekilir.

6. Zimmet ehli de Vilayet Meclislerine kendi temsilcilerini seçerler. Onların bu temsilcileri de Ümmet Meclisindeki temsilcilerini seçerler. Tüm bunlar, Vilayet Meclisleri seçimleri ve devlet içerisindeki Ümmet Meclisi seçimleri ile birlikte olur. Binaenaleyh bu geçen unsurları dikkate alan ve Vilayet Meclisleri seçimlerinin ve keza Ümmet Meclisi seçimlerinin icraatlarını beyan eden bir kanun hazırlanmıştır. 

 

 

 

المادة 106:   يُنْـتَـخَـبُ أعضاء مجلس الولاية انتخاباً مباشراً من أهل الولايـة المعنيَّة، ويُحـدَّد عـدد أعضاء مجالس الولايات بنسبة عدد سكان كل ولاية في الدولة. ويُنتخب أعضاء مجلس الأمة انتخاباً مباشراً من قبل مجالس الولايات. ويكون بدءُ مدة مجلس الأمة وانتهاؤها هو نفسه بدءَ مدة مجالس الولايات وانتهاءها.

 

المادة 106:   يُنْـتَـخَـبُ أعضاء مجلس الولاية انتخاباً مباشراً من أهل الولايـة المعنيَّة، ويُحـدَّد عـدد أعضاء مجالس الولايات بنسبة عدد سكان كل ولاية في الدولة. ويُنتخب أعضاء مجلس الأمة انتخاباً مباشراً من قبل مجالس الولايات. ويكون بدءُ مدة مجلس الأمة وانتهاؤها هو نفسه بدءَ مدة مجالس الولايات وانتهاءها.

 

 ينتخب أعضاء مجلس الأُمة انتخاباً، ولا يعينون تعييناً؛ وذلك لأنهم وكلاء في الرأي عن الناس، والوكيل إنما يختاره موكله، ولا يُفرَض الوكيل على الموكِل مطلقاً، ولأن أعضاء مجلس الأُمة ممثلون للناس أفراداً وجماعات في الرأي، ومعرفة الممثل في البقعة الواسعة، والقوم غير المعروفين، لا تتأتى إلا لمن يختاره ممثلاً له، ولأن الرسول عليه الصلاة والسلام لم يختر من يرجع إليهم في الرأي على أساس مقدرتهم وكفايتهم وشخصيتهم، بل اختارهم على أساس أنهم "نقباء" أي ممثلون لجماعتهم، ففي بيعة العقبة الثانية ترك أمر انتخاب النقباء للذين بايعوا، وقال لهم: «أَخْرِجُوا إليَّ مِنْكُمُ اثْـنَيْ عَشَرَ نَقِيباً يَكُونونَ على قَوْمِهِمْ» ذكره ابن هشام في السيرة من طريق كعب بن مالك.

وعلى ذلك فإنه يستنبط من كون أعضاء مجلس الأُمة وكلاء في الرأي، ومن كون العِلّة التي وُجد من أجلها مجلس الأُمة هي التمثيل للأفراد والجماعات في الرأي والمحاسبة، ومن عدم تحقق هذه العِلّة في الناس غير المعروفين إلا في الانتخاب العام، يستنبط من ذلك كله، أن أعضاء مجلس الأُمة ينتخبون انتخاباً، ولا يعينون تعييناً.

وأما كيفية الانتخاب فعلى النحو التالي:

1 -  وفق المادة 56 ينتخب مجلس للولاية يمثل أهلها لغرضين:الأولتقديم المعلومات اللازمة للوالي عن واقع الولاية واحتياجاتها، وذلك لمساعدة الوالي في القيام بعمله بشكل يوفر عيشاً مطمئناً آمناً لأهل الولاية، وييسر لهم قضاء حاجاتهم وتوفير خدماتهم.والثانيلإظهار الرضا أو الشكوى من حكم الوالي لهم، حيث إن شكوى مجلس الولاية (بغالبيته) من الوالي توجِب عزل الوالي. أي أن واقع مجلس الولاية هو واقع إداري لمساعدة الوالي بتبصيره بواقع الولاية ولإظهار الرضا أو الشكوى منه. وكل ذلك يدفعه إلى إحسان عمله. وليس لهذا المجلس صلاحيات أخرى كما هي لمجلس الأمة المبينة فيما بعد.

2 -  ووفق المادة 105 وحسب البيان السابق فإنه يتم إيجاد مجلس الأمة (الشورى والمحاسبة)، ويكون هذا المجلس منتخَباً وممثلاً للأمة، وله الصلاحيات المنصوص عليها في موضعها المبيَّن لاحقاً.

3 -  وهذا يعني أن هناك انتخـابـاً لاخـتيار أعضـــاء مجالس الولايات، وأن هناك انتخاباً لأعضاء مجلس الأمة.

4 -  ولتسهيل عملية الانتخاب وعدم إشغال الرعية بتكرار الانتخاب، فإنه يتم انتخاب مجالس الولايات من قبل الرعايا أولاً ثم يجتمع الناجحون في مجالس الولايات فينتخبون من بينهم أعضاء مجلس الأمة، أي أن مجالس الولايات تُنتخَب انتخاباً مباشراً من الأمة، وأن مجلس الأمة تنتخبه مجالس الولايات. وهذا يعني أن يكون بدء وانتهاء مدة مجلس الأمة هو نفسه بدء وانتهاء مدة مجالس الولايات.

5 -  الذي يُنتخب من مجالس الولايات عضواً في مجلس الأمة، يحل محله صاحب أكثر الأصوات الذي فشل في انتخابات مجلس ولايته، وإن تساوى أكثر من واحد يقرع بينهم.

6 -  ينتخب أهل الذمة ممثليهم في مجالس الولايات، وممثلوهم هؤلاء ينتخبون ممثليهم في مجلس الأمة، وكل ذلك بالتزامن مع انتخابات مجالس الولايات ومجلس الأمة في الدولة.

وبناءً عليه يُعد قانون يأخذ في الاعتبار الأمور السابقة، ويبين إجراءات انتخاب مجالس الولايات، وكذلك مجلس الأمة.