Yazdır
Kategori: Halife

Hilafet Devleti, Anayasa, Madde 41: Halifenin halindeki değişikliğin, halifeyi hilafetten çıkarıp çıkarmadığına karar veren yalnızca Mezâlim Mahkemesidir. Yine, halifeyi azletme veya ihtar etme salahiyetine sahip olan da yalnızca Mezâlim Mahkemesidir.

 Bu maddenin delili; halifenin azledildiği ve azledilmeye müstahak olduğu hususlardan herhangi bir hususun meydana gelmesi mezâlimlerden bir mazlimedir ve izâle edilmesi kaçınılmazdır. Aynı şekilde bu, ispat edilmeye muhtaç olan hususlardan bir husustur. Dolayısıyla bunun kâdı önünde ispat edilmesi de kaçınılmazdır. Mademki mezâlimin izâlesine hükmeden Mezâlim Mahkemesidir ve mazlimenin ispatında ve hakkındaki hükümde salahiyet sahibi olan Mezâlim kâdısıdır o halde hem bir önceki maddede belirtilen hallerden bir halin meydana gelip gelmediğine hem de halifenin azline karar verecek olan Mezâlim Mahkemesidir. Ancak halifenin başına bu hallerden biri gelir ve kendisini bundan kurtarırsa mesele sona erer. Müslümanlar, bu hallerden birinin meydana gelmesiyle ayrılması gerektiği görüşünde olurlar ve bu hususta anlaşmazlığa düşerlerse Allahuteala’nın şu kavlinden dolayı meselenin çözümü için kadâya (yargıya) başvururlar:

((فَإِنْ تَنَازَعْتُمْ فِي شَيْءٍ فَرُدُّوهُ إِلَى اللَّهِ وَالرَّسُول))

“Eğer bir hususta çekişirseniz, onu Allah’a ve resule götürün!” [en-Nîsâ 59] Yani “Siz ve Ulu’l Emr (yöneticiler) çekişirseniz” demektir ki bu, veliyy-ul emir (velâyet sahibi yönetici) ile ümmet arasındaki bir çekişmedir. Allah’a ve resulüne götürülmesi ise kadâya, yani Mezâlim Mahkemesine götürülmesidir.

 Yine Mezâlim Mahkemesi, halifenin üzerindeki tasallutun kaldırılmasına yönelik ihtar süresini veya esirlikten kurtulmasına yönelik verilen süreyi belirleme salahiyetine de sahiptir. Şöyle ki bu süre zarfı içerisinde geçici emirin görevi devam eder ve bundan sonra eğer halife tasallut ve esirlik olmadan salahiyetlerine sahip olursa geçici emirin görevi sona erer. Yok eğer tasallut ve esirlik sona ermezse azline hükmedilir ve geçici emir yeni halifenin nasbedilme işlemlerine başlar.