Yazdır
Kategori: Yargı

 Hilafet Devleti, Anayasa, Madde-79: Kâdı, muhtesib ve mezâlim kâdısının, tüm beldelerdeki bütün davalara bakmak üzere kadâda genel bir göreve tayin edilmeleri caizdir. Belirli bir yere, çeşitli davalar için özel görev ile tayin edilmeleri de caizdir.

Bu maddenin delili; Resul [Sallallahu Aleyhi ve Sellem]’in fiilidir. Zira Ali İbn-u Ebî Talib’i Yemen kadâsına tayin etmiştir. Nitekim Ahmed Musnedi’nde sahih bir isnat ile Ali’den şöyle dediğini tahric etti: Resulullah [Sallallahu Aleyhi ve Sellem], beni Yemen’e gönderdi. Dedim ki: “Ey Allah’ın Resulü! Kadâya bakamayacak kadar küçük bir yaşta olduğum halde sen beni benden daha yaşlı bir kavme gönderiyorsun. (Ali) dedi ki: “Elini göğsüme koydu ve dedi ki:

“Allah’ım onun lisanını sabit kıl ve kalbine hidayet et. Yâ Ali! Taraflar senin önünde oturdukları zaman, birini dinlediğin gibi diğerini de dinleyinceye kadar sakın onlar arasında hüküm verme! Sen bunu yaptığında kadâ (nasıl hüküm vereceğin) sana görünecektir.” (Ali) dedi ki: “Artık kadâ benim için karışık veya karmaşık (bir iş olmaktan) çıktı.” Yine Muaz İbn-u Cebel’i Yemen’in nahiyesine kâdı olarak tayin etti. Nitekim Ömer, İbn-u AbdilBerr, İstiyab’ta şunu zikretti: İbn-u İshak dedi ki:

“Resulullah [Sallallahu Aleyhi ve Sellem] Muaz İbn-u Cebel ile Cafer İbn-u Ebî Talib’i birbirine kardeş yaptı. Muaz, Akabe’ye, Bedir’e ve tüm olaylara tanık oldu. Resulullah [Sallallahu Aleyhi ve Sellem], insanlara Kuran’ı, İslam şeraitini öğretmesi ve onların arasında hüküm vermesi için onu Yemen el-Cened’e kâdi olarak gönderdi. Sadakaların âmillerden alınma işini ona verdi.” Yine Amr İbn-ul Âs’ı, muayyen tek bir davada kâdı olarak tayin etmiştir. Nitekim İbn-u Kudâme, el-Muğni’de şunu zikretmiştir: Ukbe İbn-u Âmir’den şöyle dediği rivayet edildi: “İki hasım muhakeme olmak için Resulullah [Sallallahu Aleyhi ve Sellem]’e gelince (Amr’a) dedi ki:

“Aralarında hüküm ver.” (Amr) dedim ki: “Sen buna benden daha evlasın.” (Resulullah) dedi ki:

“Velev ki…” Dedim ki: “Ne için hüküm vereceğim.” (Resulullah) dedi ki:

“Eğer hüküm verir de isabet edersen senin için on sevap var. Eğer yanılırsan senin için bir sevap var.” İbn-u Kudâme dedi ki: Bunu Sâid Süneninde rivayet etti. El-Haysemi, Mecmau’z Zevaid’de şöyle dedi: “İmam Ahmed, bunun bir benzerini Ukbe İbn-u Âmir’den Nebi [Sallallahu Aleyhi ve Sellem]’e dayandırdığı raviler sahih olan bir isnad ile rivayet etti ancak o şöyle dedi:

“Eğer içtihat eder yargı(n)da isabet ettirirsen senin için on sevap var. Eğer içtihat eder yanılırsan senin için bir sevap var.”